Aż 66% burmistrzów polskich gmin jako barierę dla wykorzystania odnawialnych źródeł energii postrzega brak środków na ich finansowanie – wynika z raportu TNS OBOP przeprowadzonego w ramach Ogólnopolskiego Programu na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Społeczności Lokalnych „Gaspol kibicuje klimatowi”¹. Jednak jak przekonują eksperci programu, dziś dla polskich gmin otwierają się nowe możliwości pozyskiwania funduszy na proekologiczne inwestycje.

Polscy burmistrzowie dostrzegają wiele korzyści wynikających z inwestowania w proekologiczne rozwiązania energetyczne w ich gminie. Jak pokazują wyniki raportu TNS OBOP, 54% z nich za największą wartość uważa poprawę czystości i zmniejszenie zanieczyszczeń w powietrzu, 43% zwiększenie zainteresowania turystów regionem, a 33% zwiększenie zainteresowania inwestorów regionem. Jednak jako najpoważniejszą barierę niemal 3/4 wymienia brak środków na finansowanie takich inwestycji.

„Polskie gminy postrzegają konieczność inwestowania w nowoczesne rozwiązania energetyczne, jako szansę dla ich rozwoju oraz ochrony środowiska naturalnego. Są otwarte na realizację tego typu projektów, jednak często brakuje im usystematyzowanej wiedzy nt. konkretnych funduszy i instytucji, do których mogą się zwracać z prośbą o dofinansowanie” – podkreśla dr Andrzej Hałasiewicz, ekspert programu „Gaspol kibicuje klimatowi”.

Środki na ochronę środowiska

Do dyspozycji polskich gmin jest dziś kilka możliwości uzyskania dofinansowania na proekologiczne inwestycje – ze środków krajowych i unijnych. Wśród krajowych funduszy, należy wymienić Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW) oraz możliwość otrzymania preferencyjnych kredytów oferowanych przez wybrane banki, które podpiszą stosowne umowy z NFOŚiGW. Wśród środków unijnych do wykorzystania pozostają Regionalne Programy Operacyjne (RPO) oraz projekty w ramach programu Infrastruktura i Środowisko.

Artur Michalski

„Kluczowe dla powodzenia naszego wniosku jest prawidłowe zidentyfikowanie dostępnych możliwości finansowania, bowiem mamy do dyspozycji szereg programów pomocowych krajowych i unijnych. Programy te można łączyć, ale niektóre  wzajemnie się wykluczają. Dlatego trzeba wziąć wszystkie aspekty przedsięwzięcia pod uwagę, abyśmy mogli odnieść sukces” – podkreśla mgr inż. Artur Michalski, ekspert programu „Gaspol kibicuje klimatowi”.

Krajowe fundusze

W ramach funduszy oferowanych przez NFOŚiGW i WFOŚiGW w latach 2009-2012, istnieje możliwość otrzymania dofinansowania dla podmiotów podejmujących przedsięwzięcia z zakresu odnawialnych źródeł energii i wysokosprawnej kogeneracji oraz zarządzania energią w budynkach użyteczności publicznej. Narodowy Fundusz finansuje projekty powyżej 10 mln zł, natomiast dedykowany dla danego województwa WFOŚiGW ustala wartość projektów wg odrębnych dla każdego województwa rozporządzeń.

Polskie gminy z ramienia NFOŚiGW oraz WFOŚiGW mogą otrzymać dotację np. na montaż  kolektorów słonecznych w gminie, budowę biogazowi, ale i termoizolację budynków czy wymianę okien lub oświetlenia na energooszczędne. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są na stronie www.nfosigw.gov.pl.

Środki unijne

Od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej dla polskich gmin i województw otworzyło się wiele możliwości dotacji z europejskich funduszy. W ramach programu operacyjnego Infrastruktura i Środowisko istnieją dwie osie priorytetowe umożliwiające pozyskanie dofinansowania na odnawialne źródła energii, bezpieczeństwo energetyczne oraz modernizację infrastruktury energetycznej. UE dofinansowuje projekty o wartości 10-40 mln zł. Co ważne, w zależności od swojego położenia i zdolności finansowych, określone województwa mają zróżnicowane wartości intensywności pomocy.

Możliwość sfinansowania 50% realizowanej inwestycji mają województwa lubelskie, podkarpackie, warmińsko-mazurskie, podlaskie, świętokrzyskie, opolskie, małopolskie, lubuskie, łódzkie i kujawsko-pomorskie. 40% pomocy mogą otrzymać woj. pomorskie, zachodniopomorskie, dolnośląskie, wielkopolskie, śląskie i mazowieckie – z wyłączeniem m. st. Warszawy, które może otrzymać 30% wsparcia. Co ważne, intensywność pomocy może zostać zwiększona odpowiednio o 10-20% w przypadku, gdy wnioskodawcą jest średni, mały lub mikroprzedsiębiorca.

W ramach środków unijnych funkcjonują także Regionalne Programy Operacyjne, które dla każdego z województw dają możliwość otrzymania dofinansowania na różnego rodzaju inwestycje proekologiczne. Szczegółowe informacje na ten temat poszczególnych priorytetów można znaleźć na stronie: www.funduszeeuropejskie.gov.pl.

Jakie należy spełnić wymogi?

Podstawą do otrzymania dofinansowania na realizowaną przez gminę inwestycję z jakiegokolwiek funduszu, jest złożenie do odpowiedniej jednostki wypełnionego wniosku o dotację, spełniającego kryteria wyznaczone przez ustawodawcę. Najważniejsze wymogi, jakie musi spełnić wnioskodawca to:

• wybór właściwego podmiotu/instytucji/osoby, do której kierujemy wniosek
• wybór odpowiedniego programu/działania w ramach którego wnioskuje o dotację
• zgłoszenie projektu w ramach właściwego regionu,
• odpowiedni czas realizacji projektu zgodny z daną osią priorytetową
• wielkość przedsiębiorcy,
• wielkość inwestycji/przedsięwzięcia (pod względem technicznym, finansowym itp.)
• spełnienie wymogów administracyjnych (m.in. pozwolenia, zgody, decyzje itp.)
• zabezpieczenie wkładu własnego,
• zdolność do realizacji przedsięwzięcia.

Jakie złożyć dokumenty złożyć?

Wśród podstawowych dokumentów, które powinny się znaleźć we wniosku o dofinansowanie są najczęściej takie jak:

• pisemny wniosek o dofinansowanie,
• studium wykonalności projektu (biznes plan),
• analiza finansowa, analiza kosztów/korzyści,
• harmonogram rzeczowo finansowy;
• harmonogram realizacyjny przedsięwzięcia
• oświadczenia dotyczące pomocy publicznej,
• wszelkie decyzje administracyjne,
• potwierdzenie wkładu własnego,
• KRS, statut, zaświadczenia ZUS, US, KRUS,
• inne (opracowania, audyty, raporty, dyplomy).

Dla polskich gmin istnieje dziś wiele możliwości uzyskania dofinansowania na realizację proekologicznych inwestycji. Powodzenie wnioskowanego projektu jest uzależnione od wielu czynników, choć kluczowym jest bez wątpienia chęć i otwartość gmin na realizację tego typu przedsięwzięć.

Ogólnopolski Program na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Społeczności Lokalnych „Gaspol kibicuje klimatowi” – celem programu jest edukacja polskiego społeczeństwa na temat wykorzystania nowoczesnych rozwiązań energetycznych i ich roli w redukcji emisji szkodliwych gazów CO² do atmosfery. Zadaniem programu jest również aktywizowanie gmin, powiatów i społeczności lokalnych do podejmowania inicjatyw proekologicznych jako istotnych dla zrównoważonego rozwoju poszczególnych regionów. Program jest realizowany pod patronatem Ministerstwa Gospodarki.

Patroni instytucjonalni programu:

• Ministerstwo Gospodarki (MG)
• Krajowa Agencja Poszanowania Energii (KAPE)
• Związek Powiatów Polskich (ZPP)
• Forum Aktywizacji Obszarów Wiejskich (FAOW)
• Polska Organizacja Gazu Płynnego (POGP)

Patroni „Warsztatów Dobrego Klimatu” i Konkursu „Gmina przyszłości”: 

• Polskie Towarzystwo Energetyki Słonecznej (PTES)
• Stowarzyszenie Energii Odnawialnej (SEO)
• TVP INFO
• Puls Biznesu

Inicjatorem konkursu jest firma Gaspol S.A.

¹ Raport „Ocena i perspektywy rozwoju źródeł energii w polskich gminach do 2020 roku” przeprowadzony na reprezentatywnej grupie burmistrzów gmin miejskich i miejsko-wiejskich przez TNS OBOP na zlecenie firmy Gaspol S.A., inicjatora Ogólnopolskiego Programu na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Społeczności Lokalnych „Gaspol kibicuje klimatowi” realizowanego pod patronatem Ministerstwa Gospodarki, wrzesień 2009 r.